W niemałej części przypadków anestezji poddawani są chorzy, którzy:

• Wymiotują (poważna utrata Na⁺, K⁺, Cl^– i H⁺); chorzy, którym drenowane są  drogi żółciowe (straty Na⁺), jelita (również Na⁺, choć nieco mniej, aniżeli z dróg żółciowych).
• Operowani są:
  • W zakresie chorób wątroby (hiperaldosteronizm; retencja Na⁺ i wody).
  • W obrębie klatki piersiowej (obrzęk płuc, niewydolność krążenia).
  • Z przyczyn neurochirurgicznych, w okolicznościach kiedy może dochodzić do zaburzenia czynności podwzgórza i przysadki mózgowej (moczówka prosta, mózgowa utrata soli, zespół nieadekwatnego wydzielania hormonu antydiuretycznego).
  • Oparzeni (znaczna utrata wody pozakomórkowej).

Nie trzeba nikogo specjalnie przekonywać, że skutkiem niedoboru wody będą:

• Upośledzenie hemodynamiki.
• Miejscowe i uogólnione zaburzenia przepływu krwi.
• Uruchomienie mechanizmów obronnych:
  • Zabezpieczających czynności ośrodkowego układu nerwowego (OUN).
  • Powodujących niedostateczny przepływ przez trzewia, nerki, skórę i mięśnie.
• Wydzielanie mediatorów reakcji zapalnej i substancji naczynioaktywnych – ze śródbłonków w obszarach niedostatecznej perfuzji.
• Zmiany w błonach komórkowych z kumulacją sodu i wody wewnątrz komórek.

W codziennej praktyce zespół anestezjologiczny dręczy myśl, czy chory nie jest przewodniony, albo odwodniony, ponieważ najlepiej byłoby, gdyby był euwolemiczny.

Zatem u chorego o masie 100 kg – zapotrzebowanie na płyny wynosiło będzie 140 ml/godz., czyli 3360 ml/dobę. Idąc dalej konieczne jest branie pod uwagę strat, wynikających z gorączki (12,5% zapotrzebowania podstawowego więcej/na każdy stopień Celsjusza), pocenia się (o 10-25% zapotrzebowania podstawowego więcej), czy hiperwentylacji (10-60% zapotrzebowania podstawowego więcej).

Podchodząc do sprawy jeszcze prościej, wręcz schematycznie – można przyjąć, że zapotrzebowanie dobowe na wodę wynosi ok. 1,5 ml/kg/godz.

KRYSTALOIDY uzupełniają przestrzeń pozakomórkową i służą uzupełnieniu zapotrzebowania podstawowego. KOLOIDY z kolei wyrównują przestrzeń wewnątrznaczyniową i służą wyrównywaniu strat krwi (objętości wewnątrznaczyniowej).

Krystaloidy dyfundują przez błonę naczyń włosowatych. I to dyfundują w niemałej objętości. W ciągu jednej godziny aż 4/5 przetoczonej objętości ulega przemieszczeniu do przestrzeni pozanaczyniowej (zatem jedynie 1/5 pozostanie w naczyniach). Z roztworami glukozy jest jeszcze inaczej – w całości przechodzą one do przestrzeni pozanaczyniowej. ROZTWORY GLUKOZY NIE NADAJĄ SIĘ WIĘC DO WYRÓWNYWANIA OBJĘTOŚCI WEWNĄTRZNACZYNIOWEJ.

Konieczne jest, aby przyjąć, że najlepszą formą prowadzenia płynoterapii w czasie planowanego znieczulenia jest przetaczanie roztworów ZBLIŻONYCH SKŁADEM DO SKŁADU OSOCZA.

Koniecznym również jest uświadomienie, że przetaczanie 0,9% NaCl naraża chorego na dostarczenie znacznej dawki Na⁺ oraz Cl^–. Skutkiem tego są:

• W odniesieniu do jonów Na⁺:
  • Zmiana osmolarności i obrzęki. Obrzęk prowadzi do ucisku kapilar i zaburzenia perfuzji tkankowej (zaburzenia utlenowania tkanek).
  • Zaburzenia perystaltyki (w wyniku obrzęku jelit), nudności i wymioty.
  • Gorsze gojenie się ran.
  • Gorsza kontrola bólu pooperacyjnego.
  • Zaburzenia wymiany gazowej (obrzęk płuc) i restrykcyjna niewydolność oddechowa.
• W odniesieniu do jonów Cl^–:
  • Kwasica hiperchloremiczna.

Koloidy podzielone zostały na płyny:

• Zwiększające objętość osocza:
  • Ciśnienie koloidoosmotyczne jest wyższe aniżeli osocza.
  • Powodują przemieszczanie się płynu z przestrzeni śródmiąższowej do światła naczyń (efekt objętościowy jest większy niż objętość przetoczonego płynu).
  • Należą do nich m.in. HAES, 20% albuminy.
• Osoczozastępcze:
  • Ciśnienie koloidoosmotyczne jest takie samo jak osocza. Ich przetoczenie nie powoduje przemieszczenia wody z przestrzeni śródmiąższowej do światła naczyń (efekt izoonkotyczny).
  • Efekt objętościowy odpowiada objętości podanego płynu.
  • Ich przedstawicielami są żelatyna, czy 5% albuminy.

Koloidy sztuczne podobnie, jak krystaloidy zawieszone są w 0,9% NaCl i w elektrolitowych roztworach zbilansowanych.

Dla wyznaczenia pewnego kierunku, który ma swój początek w fizjologii – najlepszym byłoby przyjęcie, że choremu, który ma zostać poddany znieczuleniu konieczne jest podłączenie roztworu krystaloidowego zbilansowanego (Optilyte, Sterofundin ISO), który powinien:

• Znajdować się w głównym nurcie przetoczeń (zatem w osi kaniuli).
• Być przetaczany z prędkością 1-3 ml/kg/godz.